Ile wynosi dodatkowy zasiłek opiekuńczy i komu przysługuje?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wynosi 80% wynagrodzenia za każdy dzień opieki i przysługuje wspólnie obojgu rodzicom przez maksymalnie 14 dni w roku kalendarzowym. To świadczenie przeznaczone dla osób ubezpieczonych w ZUS, gdy konieczna jest opieka nad dzieckiem w wieku do 8 lat z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły.

Czym jest dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy to świadczenie wypłacane rodzicom lub opiekunom, którzy z powodu nagłego zamknięcia placówki oświatowej muszą zapewnić opiekę swojemu dziecku. W odróżnieniu od standardowego zasiłku opiekuńczego, przyznawany jest bez względu na limit 60 dni przewidzianych rocznie na opiekę nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Mechanizm ten zapewnia finansowe wsparcie podczas kryzysowych sytuacji wymagających pozostania w domu.

Świadczenie to pełni istotną funkcję w systemie socjalnym, szczególnie w okresach zagrożeń epidemicznych, klęsk żywiołowych lub strajków. Jego przyznanie nie jest uzależnione od sytuacji zdrowotnej dziecka, lecz od organizacyjnych decyzji wpływających na funkcjonowanie placówek edukacyjnych i opiekuńczych.

Komu przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę, umowę zlecenia, prowadzącym własną działalność gospodarczą oraz innym ubezpieczonym w ZUS. Warunkiem otrzymania świadczenia jest konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem poniżej 8 roku życia, wywołana zamknięciem placówki edukacyjnej lub wychowawczo-opiekuńczej.

Świadczenie jest kierowane do rodziców i opiekunów faktycznie zmuszonych do zaprzestania pracy w celu zapewnienia im bezpośredniej opieki. Obejmuje również osoby wykonujące pracę na podstawie kontraktów cywilnoprawnych oraz przedsiębiorców aktywnie zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy może zostać wypłacony tylko jednemu z opiekunów w danym dniu i nie przysługuje obojgu naraz. Limit 14 dni obowiązuje łącznie dla obojga rodziców lub opiekunów w ciągu jednego roku kalendarzowego.

Jaka jest wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego stanowi 80% wynagrodzenia za każdy dzień, w którym rodzic lub opiekun sprawuje opiekę. Świadczenie to liczone jest od podstawy wynagrodzenia, ustalanej na podstawie średniej z ostatnich 12 miesięcy. Po odliczeniu podatków i składek, w przypadku średniego wynagrodzenia miesięcznego w Polsce daje to ok. 180–190 zł netto dziennie. Przy przykładowej kwocie 8000 zł brutto otrzymywanej miesięcznie, miesięczny zasiłek opiekuńczy może sięgnąć ok. 6400 zł brutto.

Obliczenia pozostają indywidualne dla każdego uprawnionego, a ostateczna kwota wypłacanego zasiłku zależy od wysokości zarobków oraz wymiaru ubezpieczenia. Zasiłek ten przysługuje za wszystkie dni wskazane w oświadczeniu – także weekendy i święta, jeżeli przypadają jako dni pracy zainteresowanej osoby.

Koszt ten obejmowany jest przez ubezpieczenie społeczne i wypłacany przez ZUS lub płatnika składek, w zależności od miejsca zatrudnienia i typu umowy.

Procedura uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wystarczy złożyć oświadczenie do swojego płatnika składek, na przykład pracodawcy lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oświadczenie jest jednoznaczne z wnioskiem o wypłatę świadczenia. Nie wymaga się przedkładania odrębnego formularza w przypadku wcześniejszego złożenia stosowanych dokumentów o zasiłek w ramach poprzednich przepisów. Kluczowe jest załączenie informacji o zamknięciu placówki.

Cała procedura została uproszczona w celu przyspieszenia wypłaty należności. W praktyce coraz częściej odbywa się drogą elektroniczną – przez internetowe platformy ZUS lub dedykowane systemy pracodawców. Wprowadzenie cyfrowych rozwiązań skraca czas oczekiwania na decyzję i przyspiesza przekazanie środków uprawnionym.

Zasiłek przyznawany jest wyłącznie na okres wymieniony w oświadczeniu, z zastrzeżeniem maksymalnego limitu 14 dni w roku kalendarzowym niepodlegającego łączeniu z limitem 60 dni na standardowy zasiłek opiekuńczy.

Różnice między dodatkowymi a standardowymi i specjalnymi zasiłkami opiekuńczymi

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest tylko w konkretnych, nagłych przypadkach zamknięcia placówek edukacyjno-opiekuńczych i obowiązuje przez 14 dni w roku. W odróżnieniu od standardowego zasiłku opiekuńczego, który można pobierać przez 60 dni w ciągu roku na opiekę nad dzieckiem do 14 lat lub innym członkiem rodziny, dodatkowy zasiłek nie jest wliczany do tego limitu. Obydwa świadczenia nie mogą być jednak pobierane za ten sam okres przez te same osoby.

Specjalny zasiłek opiekuńczy to oddzielne wsparcie skierowane do opiekunów osób z niepełnosprawnościami lub istotnie chorych członków rodziny z ograniczeniami dochodowymi. Jego przyznanie wymaga spełnienia kryterium maksymalnie 764 zł netto na osobę rocznie w rodzinie i wiąże się z inną dokumentacją. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie jest powiązany z kryterium dochodowym i dotyczy wyłącznie opieki na skutek zamknięcia placówek.

Nie należy mylić żadnego z tych zasiłków z zasiłkiem pielęgnacyjnym (215,84 zł miesięcznie) ani dodatkiem pielęgnacyjnym (od marca 2025 – 348,22 zł miesięcznie), które są przeznaczone dla innych kategorii osób i mają odmienne warunki przyznania.

Znaczenie i rozwój świadczeń opiekuńczych

System zasiłków opiekuńczych stale ewoluuje w odpowiedzi na dynamiczne potrzeby społeczne i zmieniające się otoczenie gospodarcze. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy stał się narzędziem doraźnej ochrony w sytuacjach systemowych kryzysów, umożliwiając rodzicom i opiekunom elastyczne reagowanie na zamknięcia placówek. W 2025 roku nie przewiduje się modyfikacji przepisów dotyczących przyznawania tego świadczenia, jednak rośnie znaczenie cyfrowych kanałów składania wniosków oraz dokumentacji elektronicznej.

Wprowadzane usprawnienia zwiększają dostępność, a proces wypłaty jest bardziej przejrzysty i szybki. W razie przyszłych sytuacji kryzysowych możliwe będzie dalsze dostosowanie zasad świadczenia, w tym ewentualne rozszerzenie uprawnień czy automatyzacja rozliczeń.