Ile jest domów opieki w Polsce i gdzie najczęściej powstają?

Ile jest domów opieki w Polsce i gdzie najczęściej powstają? W Polsce funkcjonuje około 824 Domów Pomocy Społecznej (DPS), które oferują łącznie 80 324 miejsca dla seniorów, osób przewlekle chorych lub niepełnosprawnych (dane na koniec 2024 roku)^[1][2]. Liczba tych placówek koncentruje się przede wszystkim w regionach o największej liczbie osób starszych i dużej gęstości zaludnienia, czyli głównie w województwach: mazowieckim, małopolskim i śląskim^[5].

Liczba domów opieki i ich struktura

Obecnie w Polsce działa około 824 DPS, którymi opiekuje się ponad 78 323 mieszkańców. Seniorzy powyżej 60. roku życia stanowią w nich ponad połowę podopiecznych — dokładnie 49 338 osób^[1]. DPS-y skupiają się na osobach wymagających całodobowej pomocy oraz na tych, które z powodu wieku, przewlekłych chorób lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie funkcjonować^[1][3].

Wśród domów opieki wyróżnia się placówki o różnym profilu. Najwięcej jest DPS dla osób przewlekle psychicznie chorych – 175 placówek, następnie dla przewlekle somatycznie chorych – 139 placówek, a dla seniorów z chorobami somatycznymi – 121 domów^[1]. Powstają także placówki specjalistyczne, np. dla osób uzależnionych od alkoholu, jednak ich liczba jest znikoma.

Szczególnym zjawiskiem w systemie DPS jest długoletni pobyt pensjonariuszy – co piąta osoba (16 789) przebywa w domu opieki ponad 20 lat^[1][2]. Łącznie DPS to około 43% wszystkich placówek długoterminowej opieki, lecz oferują one ponad 60% wszystkich łóżek dostępnych w tego typu placówkach w kraju^[6].

Rozmieszczenie domów opieki w Polsce

Rozlokowanie domów opieki w Polsce ściśle wiąże się z demografią oraz polityką samorządów i dostępnością finansowania. Najwięcej DPS powstaje w województwach o największym odsetku seniorów i wysokiej gęstości zaludnienia — mazowieckim, śląskim i małopolskim^[5]. Wynika to ze znacznego zapotrzebowania na usługi całodobowej opieki w tych rejonach.

Zróżnicowanie liczby DPS w poszczególnych województwach jest efektem zarówno polityki społecznej, warunków ekonomicznych, jak i zmian demograficznych. W regionach z większym przyrostem starzejącej się populacji konieczność tworzenia nowych placówek jest szczególnie nasilona^[5].

Rodzaje domów opieki i ich profil

Najczęściej spotykane są DPS dla przewlekle psychicznie chorych (175 placówek), następnie dla przewlekle somatycznie chorych (139 placówek) oraz domy dla osób starszych z chorobami somatycznymi (121 placówek)^[1]. Placówki zapewniają nie tylko wsparcie opiekuńcze i socjalne, ale również rehabilitacyjne i medyczne, dostosowując zakres usług do profilu mieszkańców^[1][3].

W Polsce funkcjonuje również około 1 200 domów opieki prywatnych i publicznych, które uwzględniają także inne kategorie podopiecznych, a ich liczba rośnie wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na usługi długoterminowej opieki^[3].

Czynniki wpływające na powstawanie nowych domów opieki

Głównym determinantem powstawania nowych DPS jest starzenie się społeczeństwa – pogłębiająca się potrzeba wsparcia osób starszych o ograniczonej samodzielności i złożonych potrzebach zdrowotnych^[2][4][5]. Rosnąca liczba osób niezdolnych do samodzielnego funkcjonowania skutkuje koniecznością rozwoju infrastruktury opiekuńczej, co znajduje odzwierciedlenie w planowaniu kolejnych placówek w najbardziej zaludnionych i „starzejących się” województwach^[5].

Powstawanie nowych domów opieki zależy również od środków finansowych, jakie mogą przeznaczyć samorządy na opiekę społeczną, dostępności terenów pod inwestycje oraz gotowości rynku prywatnego do zaoferowania usług opiekuńczych^[6][7]. Wysokie koszty miesięczne pobytu (od 4 750 zł do 12 087 zł w 2025 roku) determinują liczbę osób decydujących się na pobyt w prywatnych placówkach oraz stan finansów publicznych^[8].

Problemy i wyzwania związane z domami opieki

Jednym z poważnych wyzwań związanych z DPS są trudności finansowe oraz niewystarczające dopasowanie modelu opieki do potrzeb zmieniającego się profilu społeczeństwa. Domy opieki coraz częściej muszą radzić sobie z większą liczbą pensjonariuszy wymagających intensywnej opieki (np. osoby z chorobami neurodegeneracyjnymi czy psychicznymi)^[7]. Zwiększające się zapotrzebowanie na miejsca opieki wymusza zmiany w finansowaniu, planowaniu i organizacji placówek oraz w ofercie dostosowanej do dużych uwarunkowań demograficznych^[2][7].

Kierowanie do DPS najczęściej odbywa się na wniosek rodziny lub samej osoby zainteresowanej, przy uwzględnieniu konkretnego profilu placówki i dostępności miejsc^[5]. Proces kwalifikacji i przyjęcia jest często długi, a kolejki oczekujących z roku na rok rosną ze względu na niewystarczającą liczbę miejsc w stosunku do wzrastających potrzeb społecznych^[2][5].

Podsumowanie

Liczba domów opieki w Polsce systematycznie rośnie w odpowiedzi na dynamiczne starzenie się społeczeństwa. Na koniec 2024 roku działało 824 DPS-y z 80 324 miejscami, a największe zapotrzebowanie i liczba placówek występuje w największych i najbardziej zaludnionych województwach^[1][2][5]. Wciąż jednak konieczne są szeroko zakrojone reformy oraz rozwój infrastruktury opiekuńczej, by sprostać dynamicznie rosnącemu zapotrzebowaniu na opiekę długoterminową.

Źródła:

• [1] https://focusozdrowiu.pl/artykul/dps-sytuacja-w-polsce
• [2] https://wartowiedziec.pl/polityka-spoleczna/77158-domy-pomocy-spolecznej-pelne-a-kolejki-rosna-rzad-szykuje-zmiany
• [3] https://blog.opk.care/ciekawostki-statystyczne-ilosc-domow-opieki-w-polsce/
• [4] https://www.domyseniora.pl/rynek-opieki-senioralnej-w-polsce-na-zakrecie–wyzwania-i-prognozy-wedlug-raportu-pmr.html
• [5] https://witrynawiejska.org.pl/2025/02/04/domy-opieki-w-polsce-rosnace-potrzeby-i-wyzwania-analiza-raportu-seniore-pl/
• [6] https://pmrmarketexperts.com/my-w-mediach/dynamiczny-wzrost-liczby-prywatnych-domow-opieki-nad-seniorami-w-polsce/
• [7] https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/sprawy-spoleczne/finansowanie-domow-pomocy-spolecznej-relacja-z-debaty-w-nik.html
• [8] https://www.super-senior.pl/ile-kosztuje-dom-opieki/